Prawidłowy rozwój mowy zależy od:

            - sprawności narządów artykulacyjnych,

            - poziomu percepcji słuchowej,

            - ogólnego rozwoju intelektualnego.                                                                 

            Często wady wymowy spowodowane są nieprawnością narządów artykulacyjnych; mówiąc nie zdajemy sobie sprawy z pracy, jaką wykonują poszczególne narządy artykulacyjne, szczególnie język i wargi. Aby wymówić prawidłowo daną głoskę, język i wargi powinny przyjąć położenie typowe dla danej głoski, np. przy wymowie głosek szumiących (sz, ż, cz, dż) język unosi się do góry wałka dziąsłowego.

             Rodzice, a często i nauczyciele, nie zwracają uwagi na staranność i dokładność artykulacji. Uważają, że jeśli dziecko nie ma rażącej wady wymowy, nie wymaga żadnych stymulujących ćwiczeń. Tymczasem dzieci często mówią niewyraźnie, gdyż np. wargi są zupełnie bierne w trakcie mówienia, ruchy języka są bardzo uproszczone, schematyczne, dziecko nie umie regulować oddechu itp.

            Badania wykazują, a praktyka logopedyczna dowodzi, iż pojawienie się w mowie dziecka innych spółgłosek zamiast właściwych następuje głównie wskutek braku wprawy w artykułowaniu. Niezręcznością artykulacyjną obarczona jest znaczna liczba dzieci w wieku przedszkolnym.

            Dziecko dlatego zastępuje pewne głoski innymi, wcześniej opanowanymi, ponieważ nie umie jeszcze precyzyjnie wykonać niektórych szczególnie trudnych ruchów i układów artykulacyjnych. Dziecko w wieku rozwojowym przyswaja sobie szereg precyzyjnych ruchów warg i języka w następującej – z grubsza biorąc – kolejności:

• najwcześniej opanowuje artykulację głosek wargowych, z dwu przynajmniej powodów: 1) układ artykulatorów jest dla dziecka widoczny (doznania czuciowo-ruchowe i słuchowe wzmacnia ono doznaniami wzrokowymi), 2) wargi są narządem mownym najlepiej wygimnastykowanym na skutek czynności ssania,
• potem opanowuje umiejętność unoszenia i dotykania podniebienia twardego środkową częścią grzbietu języka (ruch występujący w artykulacji głosek miękkich: ś, ź, ć, dź, ń),
• nieco później uczy się podnoszenia tylnej części języka do podniebienia miękkiego (wymowa głosek tylnojęzykowych: k, g, h)
• w następnym etapie uczy się ruchów przybliżania i zwierania przedniej części języka z górnymi zębami oraz wytwarzania szczeliny (spiranty i afrykaty przedniojęzykowo-zębowe: s, z, c, dz),
• następnie zdobywa umiejętność wykonywania wibracyjnych ruchów koniuszkiem języka tuż przy dziąsłach (wymowa głoski: r),
• najdłużej trwają trudności z opanowaniem ruchów przybliżania zwierania brzegu języka z górnymi dziąsłami, z jednoczesnym wytwarzaniem szczeliny lub przytarcia (spiranty i afrykaty koronalne: sz, ż, cz, dż).

Nie u wszystkich dzieci przyswajanie polskiego zasobu głoskowego przebiega bez zakłóceń. Przyczyną charakterystycznych dla wieku przedszkolnego trudności wymowy jest przede wszystkim niedostateczna sprawność funkcjonowania mięśni wewnętrznych języka. Pomijamy tu – dla większej jasności – inne przyczyny, działające rzadziej, tzn. mające charakter bardziej incydentalny.